یکشنبه‌ی ادونت
اَدوِنت یعنی آمدن و یکشنبه‌ی ادونت یا تجلی (Advent Sunday) در واقع نوید دهنده‌ی آغاز سال مسیحی است.هدف اصلی این ایام آماده کردن مردم برای ظهور مسیح است.شمع اول، نشان‌ِ امید و به یادگاری از پاتریاخ‌ها یا پدران اولیه عهد عتیق است. امیدی که در وعده‌های خدا وجود دارد و خدا به وعده‌های خود عمل می‌کند.
شمع دوم، نشان صلح و پیام پیامبران عهد عتیق است. پیامی که عیسی را شاهزاده صلح معرفی می‌کند و او از ما می خواهد، پیامبر صلح برای دنیای اطراف خود باشیم.
شمع سوم، نشان محبت و یحیی تعمید دهنده است. محبتی که در خداوند عیسی دریافت می‌کنیم و از ما می‌خواهد این محبت را به دیگران نشان دهیم و معرف کنیم. ماموریتی که یحیی به خوبی انجام داد و جان خود را بخاطر آن فدا کرد.
شمع چهارم، نشان شادی و مریم، مادر خداوند است. شادی که در نجات خداوند عیسی مسیح داریم و روح‌القدس آنرا در قلب‌های ما به ارمغان می‌آورد. شادی که مریم در سرود خود به زیبایی توصیف می‌کند و در زندگی خود به روشنی به انجام می‌رساند.
و در آخر شمع پنجم، نشانۀ تولد خدا در عیسی است. مفهومی که یقیناً در ادیان یگانه پرست منحصر بفرد است: تجسم(incarnation) برای قوم خدا (اسرائیل) قابل تصور بود؛ ولی در عیسی غیر منتظره. پیامبران عهد عتیق در موارد زیادی، ورود خدا به‌عنوان نجات دهنده به دنیای آدمیان را پیشبینی کرده بودند.
از همان ابتدای کلام خدا، در پیدایش باب سه، خدا این نوید را می‌دهد، روزی نسل زن (قابل توجه است که اشاره‌ای به نسل آدم نمی‌کند) بر مار (سمبلی از تاریکی، گناه و شیطان) غلبه خواهد کرد و مار نیز پاشنۀ او را خواهد زد (که نشانه‌های صلیب است).
اشعیا به روشنی بیان می‌کند: “اینک باکره آبستن شده، پسری خواهد زاد و او را عِمانوئیل نام خواهد نهاد.” (اشعیا ۷:۱۴). عمانوئیل یعنی “خدا با ماست” به عبارت دیگر خدا همچون انسانها خواهد شد،اما بزرگان یهود؛ تجسم خدایی را در نظر داشتند که با قوت تمام می‌آید که حکومتی نیرومند تشکیل دهد:”اینک خداوندگارْ یهوه نیرومندانه می‌آید و بازویش برای او حکمرانی می‌کند.” (اشعیا ۴۰:۱۰)
تصور اینکه خدا در نوزادی در یک خانوادۀ فقیر و در آخوری حقیر بدنیا بیاید، برای آنها غیر‌قابل تصور بود. این خدا است که تصمیم می‌گیرد که چگونه و در چه شرایطی تجسم کند نه انسانها. این است که یوحنای رسول می نویسد:« در آغاز کلام بود و کلام با خدا بود و کلام، خدا بود؛ همان در آغاز با خدا بود. همه چیز به واسطۀ او پدید آمد، و از هرآنچه پدید آمد، هیچ چیز بدون او پدیدار نگشت. در او حیات بود و آن حیات، نور آدمیان بود. این نور در تاریکی می‌درخشد و تاریکی آن را درنیافت.» (یوحنا ۱:۱-۵)
عیسی همچون نوری در تاریکی بدنیا آمد با ماهیت انسان کامل، اما تاریکی آنرا درنیافت؛ بلکه سعی کرد نور او را نیز خاموش کند. شمع پنجم فصل انتظار، به ما یادآوری می‌کند که نور عیسی ابدی است و هیچ قدرتی نمی‌تواند از روشنایی او بکاهد یا آنرا از بین ببرد.
تجسم خدا مفهومی است که پولس آنرا یکی از پایه‌ها و اساس پیام خوش (انجیل) مسیح می‌داند. پیامی که قدرت خداست برای تمامی ایمانداران به مسیح: «همان انجیل که خدا از پیش، به واسطۀ پیامبران خود، وعده‌اش را در کتب مقدّس داده بود، و دربارۀ پسر اوست، که چون انسانی خاکی از صُلب داوود به دنیا آمد، و با رستاخیز از میان مردگان، به سبب روحِ قدّوسیت، به مقام پسر قدرتمند خدا منصوب شد، یعنی خداوند ما عیسی مسیح. »(رومیان ۱:۲-۴)
برای برخی قبول تجسم خدا سخت است؛ زیرا تصور خدای عظیم و لایتناهی در جسم کوچکی همچون عیسی نوزاد شاید غیر قابل تصور باشد؛ اگر خدا جسم شود، پس چه کسی دنیا را هدایت و خدایی می‌کند؟ بر سر صفاتی چون حضور مطلق، علم مطلق، قادر مطلق، و … چه می‌آید؟ آیا عیسی نوزاد، این صفات را در هنگام تولد داشت؟ اگر اینطور است چرا کلام خدا می‌گوید: “و عیسی در قامت و حکمت، و در محبوبیت نزد خدا و مردم، ترقّی می‌کرد.” (لوقا ۲:۵۲)؟ چرا عیسی احتیاج به رشد داشت، اگر خدا بود؟
این شاید نمونه‌هایی از هزاران سوالی است که قبول تجسم به همراه دارد. مطمئناً شما هم با بنده هم عقیده هستید که در این مقالۀ کوتاه نمی‌توان جواب‌هایی را که مسیحیان طی چندین هزار سال به این سوالات دادهاند، بیان کرد. اما شاید بهتر است به این نکته اشاره کنیم که اگر خدا نتواند جسم شود، دیگر قادر مطلق نیست، اگر منِ انسان به او بگویم که “تو نمی‌توانی جسم شوی” این یعنی ایستادگی در مقابل خواست خدا (مفهومی که شاید کفر نامیده شود).
شمع پنجم فصل ادونت، یادآور تجسم خدا در مسیح است و شاید مهمترین سوالی که باید پرسید این است که چرا خدا جسم شد؟ چه لزومی داشت که خدا تمامی مراحل انسان شدن را به‌پیماید تا انسان کامل شود؟ آیا خدای قادر مطلق نمی‌توانست بدون طی کردن مراحل نوزادی، خردسالی و نوجوانی، به‌صورت انسان کامل ظاهر شود؟
همانطور که پولس بیان می‌کند؛ در صلیب و رستاخیز عیسی است که بیشتر این سوالات پاسخ داده می‌شوند و نجات خداوند عیسی جاری می‌گردد. نجاتی که ما را از تسلط گناه و ترس رهایی می‌بخشد و به ما قدرت روح‌القدس را عطا می‌کند که در پادشاهی عیسی از حال تا به ابد زندگی کنیم.
روز کریسمس
مسیحیان غربی روز میلاد مسیح را در بیست و پنجم دسامبر جشن می‌گیرند. مسیحیان شرقی ارتدکس جشن زادروز مسیح را در هفتم ژانویه برپا میکنند. میلاد مسیح در انجیل عهد جدید متی و لوقا توصیف شده است. در میان مسیحیان بر سر درستی روایت‌ها اختلافاتی وجود دارد. برخی آنها را تنها داستان‌های مذهبی می‌دانند و ارزشی تاریخی برای این روایات قائل نیستند. انجیل‌ها مطلبی درباره‌ی تاریخ ولادت مسیح که اولین بار توسط پاپ ژولیوس در قرن چهارم میلادی اعلام شد، بیان نمی‌کنند. پاپ ژولیوس به منظور مسیحی کردن جشنهای کافران که در آن موقع از سال رخ می‌داد، بیست و پنجم دسامبر را برای جشن ولادت مسیح برگزید. داستان میلاد مسیح از طریق نمایش‌های سنتی و به تصویر کشیدن تولد او در اصطبل‌های متفاوت تعلیم داده میشود؛ بنا به روایت انجیل لوقا مریم مقدس مسیح را در چنین مکانی به دنیا آورد. امروزه جشنهای کریسمس دارای عناصری از باورهای مسیحی، آیین‌های کفرآمیز و سنتهای محلی است.
عید پاک
مسیحیان در روز عید پاک (Easter Day) یا یکشنبه‌ی پاک، بعد از مرگ عیسی در روز جمعه، حیات مجدد او را به عنوان مسیح یا مسح شده‌ی خداوند، گرامی می‌دارند و این روز را جشن می‌گیرند. عیسی زنده است و به شیوه‌ای دیگر حضور او را حس میکنند. تخم‌مرغ‌های عید پاک در حقیقت نماد این زایش دوباره هستند و با هدیه دادن تخم‌مرغ، مسیحیان زندگی تازه‌ای که در دل هستی خداوند وجود دارد را مشاهده و تجربه میکنند.
عید پاک یا عید قیام ، مهمترین روز تعطیل در سال مسیحی است که یکشنبه‌ای بين ۲۲ مارس و ۲۵ آپريل است . مسیحیان بر این باورند که در این روز، عیسی مسیح پس از اینکه به صلیب کشیده شده بود دوباره زنده شده و برخاست (رستاخیز) و به همین مناسبت، در این روز یکشنبه مقدس، جشنی به پا می کنند. به عید پاک، در انگلیسی Easter (ایستر) گفته میشود.
یکی از نمادهای عید پاک، تخم مرغ رنگ شده است. از دیگر نمادهای آن، خرگوش است. در باور مردم، خرگوش‌ها در این روز وارد لانه مرغ‌ها می شوند و تخم‌مرغ‌های آنها را می‌دزدند. بنابراین مردم تلاش میکنند با رنگ‌آمیزی تخم مرغ‌ها آنها را از دید خرگوش‌ها پنهان کنند.
طبق یک سنت قدیمی، تخم مرغی که برای این کار در نظر گرفته میشود، معمولاً به صورت رنگ شده یا نقاشی شده است و به آن Easter Egg گفته میشود. البته این روزها، در این دنیای مدرن و مصنوعی، این نوع تخم‌مرغ‌ها معمولاً به صورت شکلاتی و یا پلاستیکی تولید می‌شوند.
در روز عید پاک ، افرادی که به آنها Easter Bunny گفته میشود ( و معمولاً در لباس خرگوش ظاهر می‌شوند)، تخم‌مرغ‌های روز عید را در جاهایی مخفی میکنند و بچه‌های خوب که در مراسم شرکت کرده‌اند، سبد به دست، دنبال این تخم‌مرغ‌ها می‌گردند و آنها را پیدا میکنند، در نهایت تخم‌مرغ‌های شکلاتی یافت‌شده را بین افراد تقسیم میکنند.
تخم‌مرغ در فرهنگ مسیحی و البته در بسیاری از کشورها و فرهنگ‌های دیگر نماد آغاز یک زندگی جدید است، همانطور که یک جوجه پرنده با شکستن تخم‌مرغ و خارج شدن از آن، زندگی جدیدی را شروع می‌کند. تخم‌مرغ نماد یک قبر است که با خارج شدن از آن یک زندگی جدید آغاز میشود. در کل، تخم‌مرغ نماد رستاخیز است. اکثر اوقات، این تخم مرغ به رنگ قرمز است که در فرهنگ مسیحیان، نماد خون حضرت عیسی است که در هنگام به صلیب کشیده شدن ریخته شد.
اپیفانی
اپیفانی (Epiphany) کلمه‌ای یونانی به معنی ظهور است. ایام ظهور پایان دوازدهمین روز کریسمس در کلیساهای غربی مسیحی محسوب میشود. مسیحیان در این زمان ظهور عیسی را جشن می‌گیرند. همانطور که در انجیل متی ثبت شده است، این روز با ملاقات سه مجوس، احتمالاً سه مرد دانا، ستاره‌شناس یا مغ‌های ایرانی از مسیح نمود می‌یابد. متی می‌نویسد که این سه مرد هدایایی به همراه خود آورده بودند که شامل طلا، کندر و مُر می‌شد. با در نظر گرفتن همین هدایا تصور میشود این مردان، مجوس بوده‌اند.
این هدایا، نمادهایی از طبیعت مسیح هستند؛ مسیحیان طلا را نماد پادشاه در نظر می‌گیرند، کندر که در زمان ستایش خداوند به او تقدیم میشود، نماد خداوند یا مرد روحانی است و مُر که برای شفا بخشیدن و مومیایی کردن مردگان بکار گرفته میشود، نماد مرگ عیسی است که با فدا کردن جان خود برای بشریت آمرزش و شفاعت به همراه آورد.
جمعهی نیک
مهمترین رویداد در دین مسیحیت مرگ و تجدید حیات عیسی مسيح است. مسیحیان معتقد هستند عیسی، پسر خداوند است و زندگی و آموزه‌های او اصول دین مسیحیت را به وجود می‌آورد. مسیحیان جمعهی نیک (Good Friday) را که مصادف با مصلوب شدن عیسی مسیح است گرامی می‌دارند. این روز به این دلیل نیک خوانده میشود که مرگ عیسی را نمونه‌ای از عشق فداکارانه می‌دانند؛ او بر صلیب جان داد تا جهانیان را شفاعت کند. بنا بر اعتقاد مسیحیان عیسی گناهی نکرد اما هنگامی‌که به صلیب کشیده شد، گناه تمامی انسانها را به دوش کشید. مسیحیان در جمعهی نیک درباره‌ی رنج و مرگ مسیح تامل میکنند و گاهی با برگزاری مراسمی نظیر به صلیب کشیدن یا تشییع پیکر نمادین مسیح، یاد او را زنده نگه می‌دارند.
روز پنطیکاست یا یکشنبه‌ی سفید
روز پنطیکاست (Pentecost Day) یا یکشنبه‌ی سفید در تقویم مسیحی، جشنی است که در آن هدیه‌ی روح‌القدس یعنی حضور و الهام خداوند را در زندگی مردم گرامی می‌دارند. پنطیکاست سالروز نزول روح‌القدس به شاگردان عيسي مسيح است که آن را هم‌زمان با فستیوال یهودی شاووعوت جشن می‌گیرند. این جشن ۵۰ روز بعد از عید پاک در روز یکشنبه برگزار میشود. لوقا در کتاب اعمال رسولان و انجیل عهد جدید خود نوشته است که شاگردان حضور روح‌القدس را همچون آتش و بادی سهمگین تجربه کردند و پس از آن جرات یافتند تا از زندگی، مرگ و رستاخیز مسیح با مردم سخن بگویند. از این فستیوال همچنین به عنوان روز ظهور کلیسای مسیحی یاد میکنند. به علاوه این جشنواره را یکشنبه‌ی سفید هم می‌نامند که یکی از مهمترین یکشنبه‌های مسیحیت به شمار می‌آید. مسیحیان در این روز غسل تعمید داده می‌شوند و تعمیدیافتگان لباس سفید بر تن میکنند.
هفته مقدس Holy Week
هفته مقدس ششمین و آخرین هفته از ایام انابت است که در واقع هفته قبل از عید پاک می‌باشد و زمانی است تا ایمانداران آخرین هفته از زندگی مسیح را بر روی زمین به یاد بیاورند. کلیساها در این هفته معمولا به زندگی مسیح و رویدادهای این هفته در دوران مسیح می‌پردازند؛ خوب است که ما در این هفته بر روی درد و رنج، تحقیر، و مرگ مسیح برای نجات ما نیز تمرکز کنیم که این هم بخشی از هفته مقدس است.
برخی از کلیساها بطور سنتی هر روز دارای برنامه خاصی در کلیسا هستند؛ اما معمولا یکشنبه نخل و پنج شنبه میثاق و جمعه نیک از روزهایی هستند که مورد توجه اغلب کلیساها هستند. هر روز از ایام این هفته دارای نام خاص خود و سنتهای خاصی است. ما سعی می‌کنیم تا در حد امکان به شرح هر یک از این روزها بپردازیم.
یکشنبه نخل Palm Sunday
یکشنبه نخل که به آن یکشنبه “شور و شوق” نیز گفته میشود، اولین روز از هفته مقدس است. این یکشنبه مصادف است با ورود پیروزمندانه مسیح به اورشلیم که که توسط انبوه جمعیت به عنوان مسیح پادشاه با برگهای نخل مورد استقبال قرار می‌گیرد. این رویداد در هر چهار انجیل نیز ثبت شده است، هرچند که این جمعیت در پنج روز آینده برای مصلوب کردن مسیح فریاد خواهند کشید.
بطور سنتی پرستندگان در کلیسا سرودهای جشن خوانده و برگهایی از نخل را در دست گرفته و تکان می‌دهند. در بسیاری از کلیساها، کودکان بخشی جدایی ناپذیر از این برنامه هستند از آنجایی که آنها از اجتماعات و انجام حرکات خاص به عنوان بخشی از پرستش لذت می‌برند. این فرصت خوبی است تا آنها نیز در زندگی پرستشی به عنوان نمادی از ایمان شریک شوند. به هر حال اغلب کلیساها به وسایل مختلف برنامه‌های خاصی را برای کودکان در نظر می‌گیرند. کلیساها در این یکشنبه بر ورود پیروزمندانه مسیح به اورشلیم تمرکز میکنند.
دوشنبه انجیر Fig Monday
دومین روز از هفته مقدس به عنوان دوشنبه مقدس شناخته میشود اما به آن دوشنبه انجیر نیز گفته میشود؛ این روزی است که مسیح درخت انجیر را مورد خطاب قرار داد و این درخت دیگر هرگز ثمری به بار نیاورد. و این نمادی است که خدا این جهان را جهت ثمر دادن آفرید ولی این جهان در این امر موفق نبود؛ از این جهت بطور سنتی برخی از مسیحیان در این روز انجیر خشک می‌خورند تا آن روز و کار مسیح را و نتیجه آن برای ایمانداران را بیاد بیاورند. در این روز همچنین مسیح وارد معبد شد و آنرا از دلالان و صرافان پاکسازی کرد.
سه شنبه مقدس Holy Tuesday
در این روز عیسای مسیح فریسیان را که از رهبران مذهبی بودند مورد مواخذه قرار داد. من به شما نوری برای ملت ها می دهم تا نجات من به انتهای زمین برسد.
چهارشنبه جاسوس Spy Wednesday
در این روز یهودا اسخریوطی با کاهنان یهودی برای تسلیم نمودن عیسی وارد مذاکره شد و نقشه خیانت به مسیح را طراحی کرد.
ایام تیره Tenebrae
لغت “Tenebrae” یک واژه لاتینی و به معنای “ایام تیره و تاریک” است. این ایام به آخرین سه روز هفته مقدس یعنی پنج شنبه میثاق ، جمعه نیک، و شنبه مقدس اطلاق میشود. این ایام در برگیرنده حوادث غم انگیزی است که در زندگی عیسی مسیح از ورود پربرکت به سوی اورشلیم در یکشنبه نخل تا دفن عیسی مسیح پس از مصلوب شدن در جمعه نیک رخ داده بود.
پنج شنبه میثاق Maundy Thursday
این روز با چندین نام متفاوت است که همه در ارتباط با وقایع این روز در دوران مسیح هستند؛ پنج شنبه میثاق، پنج شنبه انعام، پنج شنبه فرمان، و پنج شنبه رنج و عذاب، همگی از نامهایی هستند که با این روز پیوستگی دارند. اما در کشور ما بیشتر با نام پنج شنبه فرمان یا میثاق شناخته میشود، زیرا در این روز عیسای مسیح فرمان جدیدی به شاگردان خود و همچنین به ما داد: «۳۴ به شما حکمی تازه می‌دهم که یکدیگر را محبت نمایید، چنانکه من شما را محبت نمودم تا شما نیز یکدیگر را محبت نمایید. ۳۵ به همین همه خواهند فهمید که شاگرد من هستید اگر محبت یکدیگر را داشته باشید» (یوحنا ۱۳: ۳۴-۳۵). این روز بر اساس سنتهای کلیسای با چندین مراسم خاص نیز همراه است.
در این روز عیسای مسیح به شاگردانش فرمان داد تا شام عید پسح را تدارک ببینند که در واقع این آخرین شام عیسای مسیح بود. در این روز ایمانداران اقدام به اجرای مراسم عشای ربانی میکنند تا عهد جدید خداوند را که با خون عیسای مسیح بسته شد به یاد بیاورند و با و او و با سایر ایمانداران در اتحاد و یگانگی قرار بگیرند. در این روز بطور سنتی نیز ایمانداران اقدام به شستن پای یکدیگر میکنند چنانچه که مسیح پای شاگردان خود را شست.
شنبه سیاه Black Saturday
شنبه سیاه هفتمین روز از هفته مقدس است روزی که عیسای مسیح در مقبره بود. سه تا از اناجیل حکایت میکنند که روز سبت یهودیان بود که نمایانگر هفتمین روز و روز استراحت است. معمولا برخی از کلیسا در این روز مراسم کلیسایی برگزار میکنند، در این روز مراسم عشای ربانی گرفته نمی‌شود.
به طور سنتی این روزی برای تعمق و سکوت در تامل نمودن به دنیایی تاریک و بدون امید و بدون آینده است که از فیض خدا دور مانده است. همچنین این روز زمانی برای بیاد آوردن و ادای احترام به ایماندارانی است که جان خود را برای ایمان به مسیح از دست دادهاند.
برخی از ایمانداران پس از غروب آفتاب و در شب عید پاک با هم تا صبح بیدار مانده و به دعا و نیایش می‌پردازند. شنبه مقدس به طور سنتی بازتابی از انتظار، و زمانی برای گریه و ماتم شبانه است در حالی که صبح شادی در راه است؛ «اشکهای شبانه، صبح شادی در پی خواهد داشت» (مزامیر ۳۰: ۵
روز صعود Ascension Day
در این روز عیسای مسیح به آسمان صعود کرد و خدمت زمینی او به پایان رسید. این رویداد چهل روز پس از عید پاک و برخاستن مسیح از مردگان جشن گرفته میشود.
عیسای مسیح در طی این چهل روز بارها به شاگردان خود ظاهر شده و با آنها صحبت کرده و همسفره شد. و سپس در روز چهلم و در جلوی چشم آنها به آسمان ربوده شد.
این مراسم در قرن چهارم میلادی و توسط آگوستین بنیاد گذاشته شده و بطور رسمی برگزار گردید؛ و همواره این مراسم بطور سنتی در روز پنج شنبه جشن گرفته میشود، البته برخی از کلیساها این مراسم و این جشن را در روز یکشنبه برگزار میکنند. در این روز معمولا بر بازگشت دوباره مسیح تمرکز میشود
یکشنبه تثلیث Trinity Sunday
یکشنبه تثلیث دقیقا یکشنبه پس از پنطیکاست است؛ در این روز کلیساها به بررسی طبیعت خداوند که شامل پدر، پسر، و روح‌القدس است می‌پردازند که نسبت به رویداهای تاریخی از اهمیت ویزه و خاصی برخوردار است. این روز بطور رسمی “آیین تثلیث مقدس” نامیده میشود. این یکی از معدود جشنهایی است که بیشتر به تعلیم و اصول مسیحی پرداخته میشود تا به وقایع تاریخی در دوران مسیحیت. این جشن یک روزه جهت بیاد آوردن اتحاد و یگانگی در شخصیتهای تثلیث است. کلیساهای شرق معمولا در این روز مراسم خاصی ندارند و اعلام می‌گویند تثلیث نه تنها سالی یک بار بلکه هر یکشنبه با ید مورد احترام و بازگویی قرار گیرد. البته کلیساهای غرب نیز معمولا در طی سال به مبحث تثلیث نیز می‌پردازند، اما این روز خاص را نیز برای پرداختن بیشتر به این مبحث در نظر گرفته اند.
روز نوید Annunciation
این جشن که بنام جشن “بشارت” نیز شناخته میشود مربوط به زمانی است که جبرئیل فرشته خداوند به ملاقات مریم رفت و به او خبر خوش مادر مسیح شدن را اطلاع داد، این جشن هر ساله در روز ۲۵ مارس مقارن با ۵ فروردین برگزار میشود. این واقعه در انجیل لوقا ۱: ۲۶-۳۸ ثبت شده است. قابل ذکر است که این جشن از قرن پنجم میلادی برقرار شده و شامل دو پیام ویژه است.
۱ – اقدام خدا برای وارد شدن به دنیای انسانها به منظور نجات بشریت.
۲ – موافقت آزادانه مریم باکره برای مادر مسیح شدن.
